Τα δόγματα της Ορθόδοξης Εκκλησίας,
πυρήνας της θεολογίας της.
Διονύσιος Πυλαρινός, θεολόγος.
Το δόγμα ή τα δόγματα της Εκκλησίας δεν είναι τίποτα άλλο παρά η διδαχή της για το ίδιο το περιεχόμενο της ζωής Της.
Αυτό είναι σαρκωμένο στη ζωή Της, και στην διαχρονική ιστορία της εκκλησιαστικής κοινότητας. Γίνεται διδαχή, υπόμνημα, δείκτης, όρος, διδασκαλία. Είναι άρρηκτος ο δεσμός μεταξύ της σαρκωμένης αλήθειας, που ζει και βιώνει η Εκκλησία, και του δόγματος ή της δογματικής διδασκαλίας Της. Η δογματική διδασκαλία είναι άμεση και ελεύθερη εμπειρία μιας χαρισματικής ζωής.
Τα δόγματα της Ορθόδοξης Εκκλησίας αποτελούν τον πυρήνα της θεολογίας της. Δεν μπορεί να υπάρξει Ορθόδοξη θεολογία χωρίς αναφορά στο δόγμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η λέξη “δόγμα” προέρχεται από το ρήμα “δοκέω-ῶ” (έχω τη γνώμη, νομίζω, κρίνω καλό) και σημαίνει απόφαση, επίσημη και αυθεντική γνώμη, διαταγή.
Το χριστιανικό δόγμα, βρίσκεται ήδη σπερματικά διατυπωμένο μέσα στην Αγία Γραφή. Στην θεολογία, δόγματα είναι οι αλήθειες της πίστεως που πηγάζουν από την Αγία Γραφή και αναπτύσσονται μέσα στην Παράδοση και τη ζωή της Εκκλησίας με την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος. Μέχρι και τον 3ο αιώνα ως δόγματα χαρακτηρίζονταν τόσο, οι θεωρητικές αλήθειες της πίστεως όσο και οι πρακτικές αρχές που ρύθμιζαν την ηθική ζωή των πιστών.
Μετά όμως από τον Κλήμεντα τον Αλεξανδρέα, ο οποίος κοιμήθηκε μεταξύ του 211 και 216 μ.Χ., η λέξη δόγμα αναφέρεται μόνο στις θεωρητικές αλήθειες πίστεως.
Υπό αυτή την έννοια, δόγματα είναι, όλες οι αλήθειες που πηγάζουν από την Αγία Γραφή και αναπτύσσονται διεξοδικότερα μέσα στην Παράδοση της Εκκλησίας, και ειδικότερα στις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων που αναφέρονται σε συγκεκριμένα θέματα πίστεως.
Δεν υπάρχει καταλληλότερο χωρίο μέσα στα Ευαγγέλια που να αποτελεί την πιο χαρακτηριστική σπερματική διατύπωση του Ορθοδόξου δόγματος και κατά συνέπεια την αφετηρία της μορφολογικής αναπτύξεώς του από το χωρίο, «Kαί ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο» (Ιω. 1,14). Στο χωρίο αυτό υπάρχει συμπυκνωμένο τόσο το τριαδικό όσο και το χριστολογικό δόγμα, τα οποία είναι θεμελιώδη δόγματα της Εκκλησίας και τα οποία διτυπώθηκαν και από Οικουμενικές Συνόδους.
Το δόγμα, παρουσίασε βέβαια κάποια μορφολογική ανάπτυξη με βάση κυρίως την ελληνική φιλοσοφική ορολογία, αφού πρώτοι οι αιρετικοί χρησιμοποίησαν την ελληνική φιλοσοφία κατά τη διατύπωση των αιρετικών διδασκαλίων τους. Έτσι όφειλαν να τη χρησιμοποιήσουν και οι Πατέρες της Εκκλησίας προκειμένου να εκφράσουν σαφώς και σε αντίθεση με τους αιρετικούς την Ορθόδοξη πίστη.
Κατά το περιεχόμενο του όμως παρέμεινε πάντοτε το ίδιο από τη σπερματική του βιβλική διατύπωση μέχρι την πιο ανεπτυγμένη εκκλησιαστική του μορφή. Κατά συνέπεια η ελληνική φιλοσοφία συνέβαλε στη μορφολογική διατύπωση εκκλησιαστικού δόγματος.
Το ορθόδοξο δόγμα καθ’ όλες τις φάσεις της αναπτύξεως του διατυπώθηκε από τους Πατέρες της Εκκλησίας σαν απάντηση στην πρόκληση των αιρέσεων. Αν δεν υπήρχαν οι διάφορες αιρέσεις, οπωσδήποτε δεν θα υπήρχε μια τόσο ανεπτυγμένη μορφή στη διατύπωση του ορθοδόξου δόγματος.
Το δόγμα είναι η προάσπιση και η διαφύλαξη της πίστεως. Είναι αυτό το οποίο αναδεικνύει την αλήθεια της ορθοδόξου πίστεως, αυτό το οποίο την οριοθετεί, κρατώντας την ανόθευτη και ακαινοτόμητη, μακρυά από κακοδοξίες, πλάνες και νόθες διδασκαλίες. Το δόγμα προστατεύει την Ορθόδοξη πίστη από τα κίβδηλα στοιχεία, και τους επιτήδειους παραχαράκτες.
Η γένεση του Ορθοδόξου δόγματος συνδέεται αποκλειστικά και μόνο με την Αποκάλυψη του Θεού. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της Ορθόδοξης θεολογίας είναι η στενή σχέση δόγματος και Θείας Αποκάλυψεως.
Δεν υπάρχει κανένα δόγμα στην Ορθόδοξη Εκκλησία που να μη πηγάζει άμεσα από την Θεία Αποκάλυψη. Η δογματκή διδασκαλία είναι η γνώση της Αλήθειας.
Οι κάθε είδους εκτροπές από την παραδοσιακή φανέρωση της Αλήθειας μέσω της Θείας Αποκάλυψης, χωρίς να ακούγονται οι λόγοι των χαρισματικών μελών του σώματος της Εκκλησίας, δεν περιγράφουν τίποτα από τη σαρκωμένη αλήθεια μέσα στα συγκεκριμένα όρια της εκκλησιαστικής κοινότητας.
Το κέντρο της Ιεράς Παράδοσης είναι ο Χριστός και η μετ’ Αυτού κοινωνία και η περί Αυτού μαρτυρία των “φίλων” Αυτού Προφητών, Αποστόλων και Αγίων.
Για το συγκεκριμένο θέμα ο π.Γεώργιος Φλωρόφσκυ έλεγε χαρακτηριστικά: « Ἡ Ἐκκλησία εἶναι πράγματι ἀποστολική, ἀλλά εἶναι ἐπίσης καί πατερική. Οὐσιαστικῶς εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῶν Ἁγίων Πατέρων. Δεν εἶναι δυνατόν νά διαχωρισθοῦν οἱ δύο χαρακτηρισμοί. Ἐπειδή ἡ Ἐκκλησία εἶναι πατερική, εἶναι ἀληθῶς καί ἀποστολική»
Οι Πατέρες της Εκκλησίας ανέκαθεν είχαν το δόγμα ως οδηγό και σύμβουλο στην εν Χριστώ ζωή τους. Ήταν αυτό το οποίο καθόριζε τη στασή και τη συμπεριφορά τους έναντι των αιρετικών.
Aυτό καθόριζε και την αντιμετώπιση των πάσης φύσεως κακοδοξιών και νεοτερισμών οι οποίοι θα παρέκλιναν από την αλήθειας της πίστεως.
Σαφέστατος είναι ο λόγος του Αγίου Μάρκου Ευγενικού, «Δεν χωρεῖ συγκατάβασις εἰς τά τῆς πίστεως».
Διονύσιος Πυλαρινός, θεολόγος.
_____________________________________________
Πηγή: filopoli-webmagazine.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου