Ἀρχές Ὀρθοδόξου Θεολογίας. Πνευματικές συμβουλές Ἁγίου Παϊσίου Ἁγιορείτη

Ἀρχές Ὀρθοδόξου Θεολογίας

Πνευματικές συμβουλές Ἁγίου Παϊσίου Ἁγιορείτη

Γερο-Παΐσιος : - Πόσων χρονῶν εἶσαι;

Κυριάκος (νῦν π. Νεόφυτος) : - Εἴκοσι χρονῶν, Γέροντα.

Γερο-Παΐσιος : - Ἀπό πού εἶσαι καί τί σπουδάζεις;

Κυριάκος (νῦν π. Νεόφυτος) : - Εἶμαι ἀπό τήν Κύπρο καί σπουδάζω στήν Θεολογική Σχολή Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν.

Γερο-Παΐσιος : - Σέ ποιό ἔτος εἶσαι;

Κυριακός (νῦν π. Νεόφυτος) : - Εἶμαι στό δεύτερο ἔτος.

Γερο-Παΐσιος : - Ἀκόμη εἶσαι ἐκεῖ στήν Θεολογική Σχολή;

Κυριάκος (νῦν π. Νεόφυτος) : - Γιατί Γέροντα μέ ἐρωτᾶτε ἔτσι;

Γερο-Παΐσιος : - Διότι, παιδί μου εὐλογημένο, στίς Θεολογικές Σχολές μπαίνεις 90% εὐσεβής καί βγαίνεις 90% ἀσεβής.

Κυριάκος (νῦν π. Νεόφυτος) : - Γέροντα Παΐσιε, αὐτό, πού λέτε, τό ζῶ αὐτή τήν στιγμή, τό αἰσθάνομαι, τό διεπίστωσα προσωπικά. Ἔχω ἀμφιβολίες γιά τό τί εἶναι ἐπιτέλους θεολογία ὀρθόδοξη καί πώς θά τήν σπουδάσω μέ σωστό τρόπο.

Γερο-Παΐσιος : - Θεολογία εἶναι ἡ θεοπτία. Αὐτός, πού βλέπει τόν Θεό, αὐτός καί γράφει καί κηρύττει τόν Θεό, αὐτός δηλαδή πού αἰσθάνεται ἐμπειρικά τόν Θεό ἤ ἀκολουθεῖ τούς θεόπτες ἁγίους ἀνθρώπους, πατέρες παλαιούς καί νέους, αὐτός εἶναι σωστός ὀρθόδοξος θεολόγος.

Μοῦ εἶπε καί ἄλλα πολλά. Συνεζητήσαμε τρεῖς ὧρες. Δέν ἔχει σημασία γιά ὅλους ὅλα ὅσα εἴπαμε. Σημασία ἔχει ὅτι ἐγώ, δι' εὐχῶν τοῦ ἁγίου Γέροντος Παϊσίου, ἐπῆρα τήν ἀπόφαση νά μείνω γιά πάντα στό Ἅγιον Ὄρος, γιά νά σώσω τήν ψυχή μου, νά μελετήσω καί ζήσω τήν Ὀρθόδοξη Θεολογία καί ἐκθέσω μέ ταπείνωση καί ἀγάπη αὐτά, πού εἶδα, ἔμαθα καί ἔζησα στό Περιβόλι τῆς παναγίας... ~ Μοναχός Νεόφυτος

Επιλεγμένα αποσπάσματα απο:  Ο Ορθόδοξος θεολόγος σήμερα,(Μοναχού Νεόφυτου Γρηγοριάτη)

α) «Εἰ θεολόγος εἶ, ἀληθῶς προσεύξῃ· εἰ ἀληθῶς προσεύξῃ, θεολόγος εἶ». (Ἐάν εἶσαι θεολόγος, νά προσεύχεσαι ἀληθινά· ἐάν ἀληθινά προσεύχεσαι, εἶσαι θεολόγος) ~ Ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος καί Εὐάγριος.

β) «Ἐξελεξάμην παραρριπτεῖσθαι ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ μου μᾶλλον ἤ οἰκεῖν μέ ἐν σκηνώμασιν ἁμαρτωλῶν». (Ἐδιάλεξα νά εἶμαι παραπεταμένος μέσα στό σπίτι τοῦ Θεοῦ μου μᾶλλον, την Ἐκκλησία, παρά νά κατοικῶ στά σκηνώματα, στά σπίτια τῶν ἀμετανοήτων ἁμαρτωλῶν) ~ Προφητάναξ Δαυίδ.

γ) «Ματαιότης ματαιοτήτων τά πάντα ματαιότης». (Ἐκκλησιαστῆς).

δ) «Ἐκεῖνον (τόν Χριστόν) καί ἐκείνους (τούς ἀνθρώπους) δεῖ αὐξάνειν, ἐμέ δέ ἐλαττοῦσθαι»[19]. (Ἐκεῖνος, ὁ Χριστός δηλαδή, καί ἐκεῖνοι, οἱ ἄνθρωποι δηλαδή, πρέπει νά αὐξάνονται ὡς πρός τήν δόξα καί τιμή, ἐγώ νά ἐλαττώνομαι δέ, δηλαδή νά ταπεινώνομαι) ~ Ἅγιος Ἰωάννης Πρόδρομος.

ε) «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν». (Ἄς δοξάζεται ὁ Θεός γιά ὅλα ὅσα συμβαίνουν, εἴτε καλά εἴτε κακά) Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος. «Εἴτε οὖν ἐσθίετε, εἴτε πίνετε, εἴτε τι ποιεῖτε πάντα εἰς δόξαν Θεοῦ ποεῖτε»[20]. (Εἴτε τρῶτε, εἴτε πίνετε, εἴτε κάνετε κάτι, ὁ,τιδήποτε, ὅλα νά τά κάνετε πρός δόξαν Θεοῦ) ~ Ἀπόστολος Παῦλος.

στ) «Πρῶτον ἁγιασθῆναι, εἶτα ἁγιάσαι. Πρῶτον φωτισθῆναι, εἶτα φωτίσαι. Πρῶτον σοφισθῆναι, εἶτα σοφίσαι. Πρῶτον σωθῆναι, εἶτα σῶσαι. Πρῶτον καθαρθῆναι, εἶτα καθάραι. Πρῶτον ποιεῖτε, εἶτα διδάξετε. Πρῶτον διδαχθῆναι, εἶτα διδάξαι. Πρῶτον ἁρπᾶσαι ἐκ τοῦ διαβόλου καί εἶτα δοῦναι Θεῷ τάς ψυχάς τῶν ἀνθρώπων». (Πρῶτα νά ἁγιασθεῖς καί ἔπειτα νά ἁγιάσεις ἄλλους. Πρῶτα νά φωτισθεῖς καί μετά νά φωτίσεις ἄλλους. Πρῶτα νά γίνεις σοφός καί μετά νά κάνεις ἄλλους σοφούς. Πρῶτα νά σωθεῖς καί μετά νά σώσεις ἄλλους. Πρῶτα νά καθαρισθεῖς ἀπό τά πάθη, τίς ἁμαρτίες καί τόν θάνατο καί ἔπειτα νά καθαρίσεις ἄλλους. Πρῶτα νά πράττεις τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί μετά νά διδάξεις σέ ἄλλους. Πρῶτα νά ἁρπάξεις τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων ἀπό τόν διάβολο καί μετά νά τίς παραδώσεις στόν Θεό) ~ Ἅγιος Γρηγόριος o Θεολόγος.

ζ) Ἄν θέλεις νά ἐπιτύχεις ὡς ὀρθόδοξος θεολόγος, νά κάνεις τά ἑξῆς δύο : 1) Νά συνδέσεις τήν θεολογία μέ τήν θεία Λατρεία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. 2) Νά συνδέσεις τήν Ὀρθόδοξη θεολογία, πού πηγάζει ἀπό τήν θεία Λατρεία, μέ τά ὑπαρξιακά, προσωπικά, οἰκογενειακά, κοινωνικά, ἐθνικά καί παγκόσμια προβλήματα τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου.

η) Ἐρώτηση: Γέροντα Παΐσιε, τί εἶναι θεολογία;

Γέρων Παΐσιος : Θεολογία εἶναι ἡ θεοπτία. Αὐτός πού βλέπει τόν Θεό, αὐτός καί γράφει καί κηρύττει τόν Θεό, αὐτός δηλαδή πού αἰσθάνεται ἐμπειρικά τόν Θεό ἤ ἀκολουθεῖ τούς θεόπτες ἁγίους ἀνθρώπους, πατέρες παλαιούς καί νέους, αὐτός εἶναι σωστός ὀρθόδοξος θεολόγος.

θ) Ἐρώτηση: Ποιές εἶναι οἱ ἀπαραίτητες πνευματικές προϋποθέσεις, γιά νά ἀσκοῦμε τήν νοερά καρδιακή μονολόγιστη εὐχή, «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν μέ τόν ἁμαρτωλόν», χωρίς κίνδυνο νά πλανεθοῦμε, νά παρασυρθοῦμε ἀπό τόν διάβολο;

Γέρων Παΐσιος : Οἱ πνευματικές προϋποθέσεις της εὐχῆς εἶναι :

1) Ἐνθύμηση τῶν ἁμαρτιῶν μας (5’ λεπτά).

2) Αὐτομεμψία, αὐτοκατάκριση, αὐτοκατηγορία γιά τίς ἁμαρτίες μας (5’ λεπτά).

3) Μνήμη θανάτου, Κρίσεως καί Κολάσεως (5’ λεπτά).

4) Συχνή συμμετοχή στά θεῖα Μυστήρια τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, κυρίως μετάνοια, ἐξομολόγηση, θεία Κοινωνία.

5) Νά ἔχουμε ταπείνωση, πού ἑλκύει τήν θεία ἄκτιστη Χάρη.

Ἄν κάνουμε αὐτά, τότε μποροῦμε νά ἀσκοῦμε τήν νοερά καρδιακή, χωρίς κίνδυνο νά πλανεθοῦμε, νά παρασυρθοῦμε ἀπό τόν διάβολο.

ι) «Τό ὀρθοδοξεῖν ἐστίν τό ἀεί σχοινοβατεῖν». «Θεολόγει ἁλιευτικῶς, οὐχί δέ ἀριστοτελικώς». (Ἡ Ὀρθοδοξία καί ὀρθοπραξία εἶναι μία συνεχής σχοινοβασία. Νά θεολογεῖς ἁλιευτικῶς, δηλαδή ἀποστολικῶς καί πατερικῶς, ἐκφράζοντας τήν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἐμπειρία, θεογνωσία, θεοπτία μέ σκέψη, λόγο, γραφή καί πράξη, ὄχι δέ φιλοσοφικῶς, ἀριστοτελικῶς, σχολαστικῶς) ~ Ἅγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.

ια) Νά εἶσαι πάντοτε θεόκλητος καί ὄχι αὐτόκλητος θεολόγος.

Λέει ὁ Χριστός μας στούς Μαθητές καί Ἀποστόλους : «Καθώς ἀπέσταλκέ μέ ὁ Πατήρ, καγώ πέμπω ὑμᾶς»[21] (Καθώς μέ ἔστειλε ὁ Πατέρας καί ἐγώ στέλλω ἐσᾶς.)

«Ἰδού ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων. Γίνεσθε οὖν φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις καί ἀκέραιοι ὡς αἱ περιστεραί»[22] (Νά, ἐγώ σᾶς ἀποστέλλω σάν πρόβατα ἀνάμεσα σέ λύκους. Νά εἶσθε, λοιπόν, φρόνιμοι σάν τά φίδια καί ἄκακοι ὅπως τά περιστέρια).

Πηγή: Ο Ορθόδοξος θεολόγος σήμερα

(Μοναχού Νεόφυτου Γρηγοριάτη)

_______________________________________________